मित्रांनो विचार करा तुम्ही इमरजेंसी आली आहे म्हणून हॉस्पिटल ला निघाला आहात आणि अचानक बाइक चा टायर (Tyre) अचानक फुटला तर…. झाल ना डोक्यात विचारांचे वादळ तयार? बाईकसाठी टायर हे बाइक च्या सुरक्षिततेचा (Safety) आणि कार्यक्षमतेचा (Performance) अविभाज्य भाग आहे. आपण इंजिन आणि मायलेजची जितकी काळजी घेतो, तितकीच टायर्सची काळजी घेणेही आवश्यक आहे. चांगले टायर केवळ रस्त्यावरील पकड (grip) आणि मायलेजच देत नाहीत, तर अपघातासारख्या धोक्यांपासूनही वाचवतात. जर टायर्स जुने झाले असतील किंवा त्यांची स्थिती चांगली नसेल किंवा गोठे झाले असतील, तर त्याचा थेट परिणाम बाईकच्या ब्रेकिंगवर आणि हँडलिंगवर होतो. बाईकला फक्त दोनच टायर असल्यामुळे, सुरक्षित प्रवासासाठी व एक्सीडेंट पासून वाचण्यासाठी योग्य वेळी टायर बदलणे हा सर्वात महत्त्वाचा निर्णय ठरतो.

टायर कधी बदलावे? ५ महत्त्वाचे संकेत

टायर कधी बदलावे हे ठरवण्यासाठी काही सोपे नियम आहेत अगधी सोपे. बाईकच्या टायरची नियमित तपासणी केल्यास तुम्हाला टायरची स्थिती पाहताच समजते.

1. टायरवरील खाचा (Tread Depth)

   

   टायरवरील खाचा हा सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. तुम्ही याला नक्षीकाम म्हणू शकतात. या खाचांमुळेच बाईकला रस्त्यावर चांगली पकड मिळते, विशेषतः ओल्या रस्त्यावर म्हणजेच पावसाळ्यात. नवीन बाईक च्या टायरमध्ये या खाचांची खोली साधारणपणे ८-९ मिमी असते. जर ही खोली १.६ मिमी पेक्षा कमी झाली असेल, तर टायर बदलणे आवश्यक आहे. टायरच्या बाजूला ‘ट्रेड वेअर इंडिकेटर’ (Tread Wear Indicator) नावाची एक छोटीशी खूण असते. जेव्हा खाचांची खोली या खुणेच्या पातळीवर येते, तेव्हा समजून घ्या की टायर बदलायची वेळ आली आहे. टायर गुळगुळीत गोटा होईल याची वाट पाहू नका.

2. टायरचे वय ( Life span of Tyre)

   टायरचे आयुष्य फक्त किती किलोमीटर चालले यावर अवलंबून नसते, तर त्याच्या वयावरही (Tyre Age) अवलंबून असते. टायर रबरपासून बनलेले असतात आणि वेळानुसार रबर कडक होऊन त्याचे गुणधर्म बदलतात. साधारणपणे, कोणताही टायर त्याच्या उत्पादन तारखेपासून (Manufacturing Date) ६ वर्षांपेक्षा जास्त काळ वापरू नये, जरी तो कमी चालला असेल तरीही. म्हणजेच टायर ची expiry date ६ वर्ष असते. प्रत्येक टायरवर त्याच्या उत्पादनाची तारीख (DOT code) दिलेली असते. उदा. ‘2524’ याचा अर्थ तो टायर २०२४ च्या २५ व्या आठवड्यात बनलेला आहे. एथून पुढे ६ वर्ष पकडू शकता. जर तुमच्या टायरचे वय ५-६ वर्षांपेक्षा जास्त असेल, तर टायर्स बदलणे गरजेचे आहे.

3. टायरवरील भेगा किंवा आणि फुगवटा (Cracks and Bulges)

    

   टायरच्या बाजूला किंवा पृष्ठभागावर लहान-मोठ्या भेगा किंवा चिरा दिसणे हे रबर खराब झाल्याचे लक्षण आहे. अनेकदा बाईक खड्ड्यात गेल्यामुळे किंवा वेगाने आपटल्यामुळे टायरच्या बाजूला फुगवटा (bulge) येतो. हा फुगवटा म्हणजे टायरच्या आतील संरचना (cord) कमकुवत झाल्याचे लक्षण आहे. अशा टायरचा वापर करणे अत्यंत धोकादायक आहे, कारण तो कधीही फुटू शकतो. त्यामुळे असे फुगवटा किंवा भेगा, चिरा दिसल्यास तात्काळ टायर बदलून घ्या.

4. वारंवार पंक्चर होणे (Tyre Puncture Frequently)

   जर तुमच्या बाईक चा टायर वारंवार पंक्चर होत असेल, तर याचा अर्थ तो आतून खूप कुमकुवत झाला आहे. अनेक छोटे पंक्चर दुरुस्त केल्याने टायरची एकूण रचना कमजोर होते. अशा वेळी, दुरुस्ती करण्यापेक्षा नवीन टायर घेणे जास्त सुरक्षित असते. एकूणच टायर पंक्चर रिपेर करत राहिल्याने त्यातील सर्व पंक्चर व्यवस्थित निघत नाहीत आणि हवा निघून जात असते. महत्वाच्या वेळेस टायर मग धोका देतो. आणि हेच टाळण्यासाठी टायर बदलणे गरजेचे.

5. बाईकचे हँडलिंग आणि ब्रेकिंग (Braking and Handling)

   बाईक चालवताना जर तुम्हाला असे वाटत असेल की बाईक एका बाजूला खेचली जाते, किंवा ब्रेक दाबल्यावर ती स्लिप होते, किंवा बाइक थांबायला वेळ घेत असेल तर हे खराब झालेल्या टायरचे लक्षण आहे. खराब टायरमुळे बाईकचे हँडलिंग बिघडते आणि ब्रेकिंगचा वेळ वाढतो, ज्यामुळे अपघाताची शक्यता वाढते.

नवीन टायर आणि जुन्या टायरमधील महत्त्वाचा फरक

योग्य टायर्स कसे निवडावे?

बाईकसाठी टायर निवडताना अनेक गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे.

1. योग्य आकार (Size)

    

   प्रत्येक बाईकसाठी कंपनीने ठरवून दिलेला एक विशिष्ट टायर चा आकार (Tyre Specifications) असतो. बाईकच्या मॅन्युअलमध्ये किंवा स्विंगआर्मवर हा आकार लिहिलेला असतो. उदा. १००/९०-१८. यात, १०० म्हणजे टायरची रुंदी (मिमी), ९० म्हणजे टायरच्या बाजूची उंची (रुंदीच्या ९०%), आणि १८ म्हणजे रिमचा व्यास (इंच). नेहमी याच आकाराचे टायर घ्या. वेगळ्या आकाराचे टायर लावल्याने बाईकच्या मायलेज, स्पीडोमीटरची अचूकता आणि हँडलिंगवर परिणाम होतो.

2. टायरचा प्रकार (Type)

   बाईकसाठी मुख्यतः दोन प्रकारचे टायर बाजारात उपलब्ध आहेत:

   ट्यूबलेस (Tubeless) टायर: आजकाल बहुतेक नवीन बाईकमध्ये हेच टायर वापरले जातात. हे पंक्चर झाल्यावर हवा लगेच जात नाही, ज्यामुळे तुम्हाला सुरक्षितपणे जवळच्या पंक्चर दुरुस्तीच्या दुकानापर्यंत पोहोचता येते.

   ट्यूब (Tube) टायर: जुन्या बाईकमध्ये किंवा काही नवीन बाइक मध्ये हे टायर वापरले जातात. पंक्चर झाल्यावर यातील हवा लगेच बाहेर पडते कारण टायर मध्ये ट्यूब असते.

   टायरचे दोन प्रकार आहेत:

   बायस-प्लाय (Bias-ply) टायर: हे साधारण बाईकसाठी योग्य आहेत. ते टिकाऊ आणि कमी खर्चिक असतात.

   रेडियल (Radial) टायर: हे अधिक ग्रिप आणि उच्च वेगासाठी डिझाइन केलेले असतात, जे स्पोर्ट्स बाईकसाठी वापरले जातात.

3. टायरची ब्रँड आणि गुणवत्ता (Brand & Quality)

   अनेक नामांकित कंपन्यांचे टायर बाजारात आहेत, जसे की एमआरएफ, अपोलो, गुडइयर, ब्रिजस्टोन, मिशेलिन इत्यादी. चांगल्या ब्रँडचे टायर अधिक सुरक्षित आणि टिकाऊ असतात. स्वस्त आणि कमी-गुणवत्तेचे टायर टाळा, कारण ते तुमच्या सुरक्षिततेशी तडजोड करू शकतात.

   Owner Manual नुसार Specification पाहुन branded क्वालिटीचे टायर निवडा. शक्यतो जी कंपनी पूर्वीची आहे तीच निवडावी. कारण त्याच्यावर कार manufacturing कंपनी ने पूर्ण R&D केलेली असते.

   यूज़ड किंवा सेकंड हैंड टायर्स चुकनाही टाकू नका. कारण त्याचे आयुष्य आणि क्वालिटी कोणीच सांगू शकत नाही आणि मोक्याच्या क्षणी केव्हाही टायर फुटून तुम्ही आणि तुमची फैमिली संकटात सापडू शकता.

टायरची काळजी कशी घ्यावी?

टायर ची लाइफ वाढवण्यासाठी टायर ची योग्य काळजी घेणे अतिशय महत्वाचे आहे. बरेच लोक याकडे दुर्लक्ष करतात आणि टायर लवकर खराब होतो. ब्रांड सोबत उत्तम दर्जाची काळजी टायर चे आयुष्य वाढवते आणि टायर आपल्याला ऐनवेळी धोका देत नाही.

1. योग्य हवा (Air Pressure)

   बाईकच्या सुरक्षिततेसाठी टायरमधील हवेचा दाब योग्य प्रमाणात असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, जर तो नसेल तर टायर लवकर खराब होतो किंवा बाइक चा टायर फुटून एक्सीडेंट होवू शकतो. कमी हवा असल्यास टायर गरम होतो, त्याचे आयुष्य कमी होते आणि मायलेज कमी होते. जास्त हवा असल्यास टायरच्या मधला भाग लवकर खराब होतो आणि रस्त्यावर पकड कमी होते. बाईकच्या मॅन्युअलमध्ये योग्य हवेचा दाब (PSI) दिलेला असतो. बाईकवर एक किंवा दोन व्यक्ती असतील त्यानुसार हवेचे प्रमाण बदलू शकते, याची नोंद घ्या.

2. बॅलन्सिंग (Balancing)

   बाईकच्या टायरचे नियमित बॅलन्सिंग खूप आवश्यक आहे. खराब बॅलन्सिंगमुळे बाईक उच्च वेगात अस्थिर होऊ शकते, हँडलिंग खराब होते आणि टायरची झीज एकसारखी होत नाही.

3. व्हॉल्व्ह कॅप्स (Valve Caps)

   टायरमधील हवा बाहेर जाऊ नये म्हणून व्हॉल्व्ह कॅप्स (Valve Caps) नेहमी घट्ट बसलेल्या आहेत याची खात्री करा. कॅप्स नसल्यास व्हॉल्व्हमध्ये धूळ आणि पाणी जमा होऊ शकते. टायर वाल्व खराब झाल्याने हवा निघुण जावून टायर खराब होतो.

4. टायरची साफसफाई

   टायरवर तेल, ग्रीस किंवा इतर रसायने लागलेली असल्यास ती लगेच स्वच्छ करा. यामुळे टायरच्या रबरचे नुकसान होऊ शकते.

5. टायर इन्फ्लेटर आणि पंक्चर किट

   टायर मधील हवा कमी झाल्यास लगेच योग्य हवा भरून घ्या जेणे करून टायर खराब होणार नाही. टायर पंक्चर झाल्यास श्यकतो स्वतःच काडायला शिकून घ्या म्हणजे पैसे आणि वेळ दोनीही वाचेल आणि हो बाहेर पंक्चर स्कैम चा शिकार पण होणार नाही.

Affiliated link :- Tyre Inflator :- https://amzn.to/41RQRPQ Puncture Repair Kit :- https://amzn.to/4n4ddq1

निष्कर्ष

तुमच्या बाईकसाठी टायर निवडणे आणि त्यांची योग्य काळजी घेणे ही एक महत्त्वाची गोष्ट आहे कारण वाईट वेळेस तेच कामाला येतात. योग्य वेळी टायर बदलल्याने तुमचा प्रवास अधिक सुरक्षित आणि आनंददायी होतो. जुन्या किंवा खराब टायरवर पैसे वाचवण्याचा प्रयत्न करू नका, कारण यामुळे तुमच्या सुरक्षिततेला मोठा धोका निर्माण होऊ शकतो. त्यामुळे, नियमितपणे तुमच्या बाईकचे टायर तपासा, हवेचा दाब योग्य ठेवा, योग्य वेळेस पंक्चर काढा आणि गरज वाटल्यास लगेचच बदला. सुरक्षित प्रवासासाठी या गोष्टी नेहमी लक्षात ठेवा.

तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर, अधिक उपयुक्त माहितीसाठी आम्हाला सोशल मीडियावर फॉलो करा

Instagram
Facebook
Twitter
Threads
Youtube

तुम्हाला हा लेख देखील वाचायला आवडेल.
भारतातील सर्वोत्तम सेकंड हँड कार