आजकाल नवीन गाडी (New Car) खरेदी करणे हे अनेकांसाठी एक मोठे आर्थिक (Financial) आव्हान असते. चांगली गाडी घेणे खूप महाग झाले आहे, त्याचा EMI जास्त असतो. पण Dream car घरा समोर उभी असणे सर्वांचेच धेय्य असते. वाढत्या किमती आणि इतर खर्चामुळे अनेकजण सेकंड हँड गाडी खरेदी करण्याचा पर्याय निवडतात. जुनी गाडी खरेदी करणे हा एक अतिशय फायदेशीर व्यवहार ठरू शकतो, कारण तुम्हाला कमी किमतीत चांगले मॉडेल (Variant) मिळू शकते. परंतु, हा सेकंड हँड गाडी (Second Hand Car) घेताना पुरेशी माहिती आणि योग्य तपासणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. घाईगडबडीत आणि डोळे झाकून घेतलेला निर्णय भविष्यात मोठ्या नुकसानीला कारणीभूत ठरू शकतो आणि तुम्ही आर्थिक अडचणीत अडकू शकता. जुनी गाडी खरेदी करताना काय काळजी घ्यावी, कोणती तपासणी करावी, याची सविस्तर माहिती या लेखात दिलेली आहे.
१. सेकंड हॅंड कार ची प्राथमिक तपासणी: बाह्य आणि अंतर्गत (Initial Check: Exterior & Interior)
गाडीच्या interior & Exterior भागाची तपासणी ही सर्वात पहिली पायरी आहे. ही तपासणी करून तुम्ही गाडीच्या एकूण स्थितीचा (Car Condition) प्राथमिक अंदाज घेऊ शकता.
गाडीच्या बाह्य बॉडीची तपासणी (Exterior Check)
गाडीच्या प्रत्येक भागावर लक्ष द्या. कुठेही मोठे डेंट (dent), स्क्रॅच (scratch) किंवा गंज (rust) लागलेला आहे का, हे काळजीपूर्वक तपासा. दरवाजाच्या खालच्या बाजूला तसेच, रनिंग board शक्यतो गंजलेला जाणवतो. गाडीचा पेंट एकसारखा आहे का, हे पहा. गाडीला तिरके होवून पाहिल्यास ते लगेच समजून येते. जर एखाद्या भागाचा (Panel) रंग वेगळा दिसत असेल किंवा हात लावल्यास पेंटवर ओबडधोबडपणा जाणवत असेल, तर याचा अर्थ गाडीचा अपघात झाला असावा आणि त्या भागाला पुन्हा रंग लावला गेला असावा. minor डेंट्स इग्नोर करू शकता जर गाडीची किंमत व्यवस्थित असेल तर.
काचांची तपासणी
सर्व खिडक्या आणि विंडशील्ड (windshield) काळजीपूर्वक तपासा. कोणत्याही काचेवर मोठे तडे किंवा ओरखडे आहेत का ते पहा. फ्रंट विंडशील्ड बदली केली आहे का आवर्जून पहा. प्रत्येक काचेवर गाडीच्या निर्मितीचे वर्ष (manufacturing year) लिहिलेले असते. ते गाडीच्या नोंदणी वर्षाशी (registration year) जुळते असले पाहिजे. जर एखादी काच वेगळ्या वर्षाची असेल, तर ती बदलली गेली असण्याची शक्यता आहे.
टायर्सची स्थिती
गाडीच्या चारही टायर्सची स्थिती तपासा. टायरची झीज (tread wear) एकसारखी झाली आहे का हे पहा. कमीत कमी टायर ५०% चांगल्या स्थितीत असावेत. जर एका बाजूच्या टायरची झीज जास्त झाली असेल, तर गाडीच्या अलाइनमेंटमध्ये (alignment) खराब असण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे पुढे टायर लवकर खराब होऊ शकतात. तसेच, स्पेयर टायर (stepney) चांगल्या स्थितीत आहे का, हे देखील तपासणे महत्त्वाचे आहे. टायर ६ वर्षा पेक्षा जास्त जुने नसावेत. टायर ची मॅन्युफॅक्चरिंग डेट decode करून ते तुम्हाला सहज समजू शकते.
लाईट्स आणि मिरर्स
हेडलाईट्स, टेललाईट्स, इंडिकेटर्स आणि फॉग लाईट्स व्यवस्थित काम करतात का, हे तपासा. बाजूचे आरसे (side mirrors) आणि रीअर-व्ह्यू मिरर (rear-view mirror) चांगल्या स्थितीत आणि योग्य प्रकारे बसवलेले आहेत का, हे देखील पहा.
आतील भागाची तपासणी
गाडीच्या आतमध्ये बसल्यावर सीट कव्हर (seat cover), डॅशबोर्ड (dashboard), स्टीअरिंग व्हील (steering wheel) आणि इतर बटणे तपासा. स्टीअरिंग व्हीलची झीज गाडी किती वापरली आहे, याचा अंदाज देते. एसी (AC), म्युझिक सिस्टीम (music system), पॉवर विंडो (power window), सीट बेल्ट्स आणि एअरबॅग्स (airbags) योग्य स्थितीत आहेत का, याची खात्री करा.बटन वरील मार्किंग पुसट किंवा दिसत नसेल तर गाडी खूप वापरली आहे. सीटबेल्ट पूर्ण बाहेर काढा आणि शेवटीच्या भागाला माती लागली असेल तर समजून जा ती पाण्यात बुडलेली आहे. interior मध्ये जेवढे नट बोल्ट्स असतील ते सुद्धा पहा त्यावरून हे समजून येईल की तो पॅनल किती वेळा खोल्ला गेला आहे. wiper आणि विंडशील्ड मध्ये वॉशर योग्य रित्या काम करते आहे ते पहा.
२. यांत्रिक तपासणी (Mechanical Inspection)
गाडीचे बाह्य रूप कितीही आकर्षक असले, तरी तिचे यांत्रिक आरोग्य अधिक महत्त्वाचे आहे. या तपासणीसाठी एखाद्या अनुभवी मेकॅनिकची मदत घेणे अत्यंत फायदेशीर ठरते.
इंजिनची तपासणी
गाडी सुरू करून इंजिनचा आवाज शांत आणि एकसारखा आहे का, हे ऐका. कोणताही विचित्र आवाज किंवा कंपन (vibration) होत असेल तर ते धोक्याचे लक्षण असू शकते. ऑइल गेज (oil gauge) काढून इंजिन ऑइलचा रंग आणि प्रमाण तपासा. ऑइल खूप घट्ट, काळसर किंवा कमी नसावे. तसेच, इंजिनच्या आजूबाजूला ऑइल गळती (oil leakage) होत आहे का, हे देखील पहा. इंजन ऑइल लेवल बरोबर असावी.
ब्रेक आणि क्लच
गाडी चालवून ब्रेक तपासा. ब्रेक लावल्यावर गाडी लगेच थांबते का, ब्रेक पॅडल खूप खाली जाते का, आणि ब्रेक लावल्यावर कर्कश आवाज येतोय का, हे पहा. तसेच, क्लच (clutch) व्यवस्थित काम करत आहे का, जास्त हार्ड झालेला नसावा आणि गिअर सहज बदलता येतात का, हे देखील तपासणे महत्त्वाचे आहे. क्लच जास्त घट्ट किंवा सैल वाटत असेल तर क्लच प्लेट्समध्ये समस्या असू शकते. ब्रेक ऑइल लेवल योग्य असावी.
सस्पेन्शन आणि स्टीअरिंग
गाडी खड्डे किंवा रस्त्यावरील लहान अडथळ्यांवरून जाताना जास्त आवाज करते का, गाडी एका बाजूला खेचली जाते का, हे तपासा. स्टीअरिंग व्हील हलवताना कोणताही विचित्र आवाज येत असेल तर सस्पेन्शन किंवा स्टीअरिंगमध्ये बिघाड असू शकतो. steering सेंटर पोज़िशन ला पुन्हा येत आहे का ते नक्की पहा. गाडी चालवताना थड थड आवाज येत असेल तर सस्पेंशन मधे काम असू शकते.
गाडीची टेस्ट ड्राईव्ह
ही सर्वात महत्त्वाची पायरी आहे. गाडीची टेस्ट ड्राईव्ह कमीत कमी १५-२० मिनिटे घ्या. गाडी हळू, वेगात आणि चढावर कशी चालते, हे पहा. वेगळ्या गिअर्समध्ये गाडी कशी कामगिरी करते, हे तपासणे आवश्यक आहे.
३. कागदपत्रे आणि इतिहास तपासणे (Document and History Verification)
गाडी कितीही चांगली असली तरी, तिचे कागदपत्रे आणि इतिहास तपासणे हे सर्वात महत्त्वाचे आहे.
नोंदणी प्रमाणपत्र (RC – Registration Certificate)
आरसी बुक हे गाडीचे मुख्य कागदपत्र आहे. यात गाडीचा चेसिस नंबर, इंजिन नंबर, नोंदणीचे वर्ष, आणि मालकाचे नाव असते. आरसीवरील सर्व माहिती गाडीवरील माहितीशी जुळते आहे का, हे तपासा.
विमा पॉलिसी (Insurance Policy)
गाडीचा विमा वैध (valid) आहे का, हे तपासा. विम्याची वैधता कधीपर्यंत आहे, विम्याचा प्रकार कोणता आहे (थर्ड पार्टी किंवा कॉम्प्रिहेन्सिव्ह), तसेच कोणत्याही विम्याचा क्लेम (claim) झाला आहे का, याची माहिती घ्या.
प्रदूषण नियंत्रण प्रमाणपत्र (PUC – Pollution Under Control)
गाडी ची पीयूसी प्रमाणपत्र वैध आहे का, हे तपासणे महत्त्वाचे आहे. गाडी घेताना अवश्य काढून घ्या.
सर्व्हिस रेकॉर्ड्स (Service Records)
गाडीच्या सर्व्हिस रेकॉर्ड्सची मागणी करा. तुम्हाला गडीच्या नंबर वरून service center मधून याची माहिती मिळते. यातून गाडीची नियमित देखभाल केली गेली आहे का आणि मोठे अपघात किंवा दुरुस्ती झाली आहे का, याची माहिती मिळते. हे रेकॉर्ड्स गाडीच्या आरोग्याबद्दल खूप काही सांगतात.
मालकी हस्तांतरण (Ownership Transfer)
गाडीची मालकी हस्तांतरण प्रक्रिया योग्य प्रकारे पूर्ण झाली आहे का, हे तपासणे आवश्यक आहे.
४. आर्थिक आणि इतर महत्त्वाच्या गोष्टी
गाडीच्या तांत्रिक आणि कागदपत्रांच्या तपासणीनंतर काही आर्थिक आणि इतर बाबींवर विचार करणे आवश्यक आहे.
ओडोमीटरची तपासणी (Odometer Reading)
काही विक्रेते ओडोमीटरचे रीडिंग कमी करतात. त्यामुळे, केवळ ओडोमीटरवर अवलंबून न राहता, गाडीच्या एकूण स्थितीवरून, टायर्सच्या झीजेवरून आणि सर्व्हिस रेकॉर्ड्सवरून गाडी किती चालली आहे याचा अंदाज घ्या.
बाजारभाव आणि किंमत
गाडीच्या मॉडेलचा आणि वर्षाचा बाजारभाव ऑनलाइन किंवा इतर प्लॅटफॉर्मवर तपासा. गाडीच्या स्थितीनुसार किंमत कमी जास्त (negotiation) करा.
विक्रेत्याची निवड
गाडी एखाद्या ओळखीच्या व्यक्तीकडून, अधिकृत डीलरकडून किंवा चांगल्या रेटिंग असलेल्या ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून खरेदी करा. यातून फसवणुकीची शक्यता कमी होते.
Bonus Tips:
- कमीत कमी चालेली सेकंड हँड गाडी घेण्याचा प्रयत्न करा.
- Zero dep आणि consumables insurance मधे हे add on cover असावेत.
- दरवाजाचा रबर सील काढा तेथे पंच होल वेल्डिंग तपासा. हे फक्त Factory मधे मारले जातात. ते जर नसेल तर एक्सीडेंट कार असेल असे समजा.
- बॉनेट उघडून नट बोल्ट्स तपासा ते उघडल्याचे निशान आढल्यास किंवा गाडीचा पेंट सोडून दुसऱ्या कलर चे नट आढल्यास ती गाडी एक्सीडेंटल असेल.
- Tail gate उघडा स्पेर टायर काढून घ्या आणि स्पेर टायर च्या खाली गंज लागला आहे का अवश्य तपासा.
- जर एक्सेसरीझ चे काम केले असेल तर wire कुटे कट तर नाही ना हे अवश्य पहा. कारण वायर कट असेल तर शॉर्ट सर्किट मुळे आग लागू शकते.
- डिप स्टिक काढा आणि बैक कम्प्रेशन जास्त तर नाही ना अवश्य पहा त्यासाठी टिश्यू पेपर ठेवून पाहू शकता.
तपासणीसाठी महत्त्वाच्या गोष्टी (सारांश)
| तपासणीचा मुद्दा (Parameter) | तपशील (Details) | का तपासणे आवश्यक आहे? (Why It’s Important?) |
|---|---|---|
| बाह्य तपासणी | गाडीच्या बॉडीवरील डेंट, स्क्रॅच, गंज, पेंटचा रंग, काचा आणि लाईट्सची स्थिती तपासा. | गाडीचा अपघात झाला आहे का, तसेच तिची बाह्य स्थिती कशी आहे हे समजते. |
| अंतर्गत तपासणी | सीट कव्हर्स, डॅशबोर्ड, पॉवर विंडो, एअर कंडीशनर, आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे काम करतात का ते पहा. | गाडीच्या आतील भागाची देखभाल कशी केली आहे, तसेच सर्व उपकरणे कार्यक्षम आहेत का, हे तपासता येते. |
| इंजिन तपासणी | इंजिनचा आवाज, कंपन, ऑइलची स्थिती आणि ऑइल गळती तपासा. | गाडीचे सर्वात महत्त्वाचे अंग इंजिन आहे. त्याचे आरोग्य चांगले आहे का हे तपासणे गरजेचे आहे. |
| टायर आणि ब्रेक | टायरची झीज, ब्रेक पॅडची स्थिती आणि ब्रेक लावताना येणारा आवाज तपासा. | गाडीच्या सुरक्षिततेसाठी टायर आणि ब्रेक उत्तम स्थितीत असणे अत्यावश्यक आहे. |
| सस्पेन्शन आणि स्टीअरिंग | गाडी चालवताना सस्पेन्शन आणि स्टीअरिंगमध्ये कोणताही विचित्र आवाज किंवा कंपन होते का, हे तपासा. | यामुळे गाडी चालवताना स्थिरता आणि आराम मिळतो. यात बिघाड असल्यास चालकाला त्रास होऊ शकतो. |
| टेस्ट ड्राईव्ह | गाडी कमी आणि जास्त वेगात, तसेच चढणीवर चालवून पहा. सर्व गिअर्स सहज बदलता येतात का ते तपासा. | गाडी प्रत्यक्ष रस्त्यावर कशी कामगिरी करते, हे समजते. यामुळे सर्व यांत्रिक भाग तपासता येतात. |
| कागदपत्रे | आरसी बुक, विमा पॉलिसी, पीयूसी प्रमाणपत्र आणि सर्व्हिस रेकॉर्ड्स तपासा. | कागदपत्रे वैध आणि योग्य आहेत का, तसेच गाडीचा इतिहास आणि मालकी हस्तांतरणाची स्थिती समजते. |
| ओडोमीटर | गाडी किती किलोमीटर चालली आहे, ते तपासा. ओडोमीटरची रीडिंग कमी केली आहे का, याचा अंदाज घ्या. | गाडी किती वापरली गेली आहे, हे यावरून समजते आणि त्यामुळे गाडीची योग्य किंमत ठरवता येते. |
निष्कर्ष
जुनी गाडी खरेदी करणे हा एक चांगला निर्णय ठरू शकतो, पण तो केवळ योग्य तपासणी (inspection) आणि माहितीनंतरच घ्यावा. वरील सर्व गोष्टी काळजीपूर्वक तपासल्यास तुम्ही फसवणुकी (SCAM) पासून वाचू शकता आणि तुमच्या स्वप्नातील गाडी कमी किमतीत उत्तम स्थितीत खरेदी करू शकता. थोडा वेळ आणि मेहनत घेऊन केलेली तपासणी तुम्हाला भविष्यातील मोठ्या आर्थिक नुकसानीपासून वाचवेल आणि जेह्वा कधी फॅमिली सोबत असाल तेह्वा ऐन वेळी खराब होणार नाही त्यामुळे, घाई न करता प्रत्येक गोष्टीचा विचार करूनच खरेदीचा अंतिम निर्णय घ्या. हा लेख तुमच्या प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर असेल हीच अपेक्षा.
तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर, अधिक उपयुक्त माहितीसाठी आम्हाला सोशल मीडियावर फॉलो करा
Instagram
Facebook
Twitter
Threads
Youtube
तुम्हाला हा लेख देखील वाचायला आवडेल.
भारतातील सर्वोत्तम सेकंड हँड कार
